Obligacje skarbowe – co to jest i jak na tym zarobić?

Co to są obligacje skarbowe?

Obligacje to papiery wartościowe. W przeciwieństwie jednak do przykładowo akcji nie dają żadnych praw takich jak dywidenda czy prawo głosu. Obligacje mogą być skarbowe (emitowane przez rząd), komunalne (emitowane przez samorząd terytorialny) lub korporacyjne (emitowane przez osoby prawne). 

Przedmiotem tego artykułu będzie wyłącznie ten pierwszy rodzaj obligacji. Biorąc pod uwagę definicję obligacji, kupując obligacje skarbowe, stajemy się wierzycielem skarbu państwa a on naszym dłużnikiem.

Rodzaje obligacji skarbowych

Dług zwykle ma okres, na jaki jest zawierany. Podobnie będzie w tym przypadku. Emiter obligacji, czyli w tym przypadku skarb państwa ma obowiązek wykupić od nas obligacje po upływie ich okresu. Okres ten jest różny w zależności od rodzaju obligacji. Wyróżniamy 3-miesięczne, roczne, dziesięcioletnie itd.

Rodzaje obligacji dostępne aktualnie w Polsce

• 3 miesięczne Obligacje Skarbu Państwa OTS0720, 1,50 % w skali roku, stałe przez cały 3-miesięczny okres oszczędzania;
• 2-letnie obligacje Skarbu Państwa DOS0422, 2,10 % w każdym roku oszczędzania, z roczną kapitalizacją odsetek;
• 3-letnie obligacje Skarbu Państwa TOZ0423, 2,20 % w pierwszym sześciomiesięcznym okresie odsetkowym, w kolejnych sześciomiesięcznych okresach odsetkowych: mnożnik 1,00 x WIBOR 6M, z wypłatą odsetek co pół roku;
• 4-letnie obligacje Skarbu Państwa COI0424, 2,40 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,25% + inflacja, z wypłatą odsetek co roku;
• 10-letnie obligacje Skarbu Państwa EDO0430, 2,70 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,50% + inflacja, z roczną kapitalizacją odsetek;
• 6-letnie Rodzinne Obligacje Skarbowe ROS0426, 2,80 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,75% + inflacja, z roczną kapitalizacją odsetek;
• 12-letnie Rodzinne Obligacje Skarbowe ROD0432, 3,20 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 2,00% + inflacja, z roczną kapitalizacją odsetek;
• 10-miesięczne premiowe obligacje Skarbu Państwa Gwarantowane odsetki + szansa na wygranie dodatkowych pieniędzy! Losowanie premii przeprowadzone zostanie 19 marca 2020 r., przy pomocy profesjonalnego elektronicznego programu losującego, który umożliwia losowy wybór numerów nabytych obligacji POS0420, 1,50 % w skali roku przez cały 10-miesięczny okres oszczędzania.

Obligacje rodzinne

Bardzo ciekawym rodzajem obligacji są obligacje rodzinne. Wypadają one korzystniej od zwykłych, głównie ze względu na wyższe oprocentowanie, mają jednak dwa poważne obostrzenia. Po pierwsze może je zakupić wyłącznie beneficjent programu „Rodzina 500 plus”. Po drugie mogą zostać zakupione wyłącznie za kwotę stanowiącą równowartość pobranych świadczeń z tego programu. Obecnie oferowane są dwa rodzaje obligacji rodzinnych:

• 6-letnie Rodzinne Obligacje Skarbowe ROS0426, 2,80 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,75% + inflacja, z roczną kapitalizacją odsetek;
• 12-letnie Rodzinne Obligacje Skarbowe ROD0432, 3,20 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 2,00% + inflacja, z roczną kapitalizacją odsetek;

Na czym polega wcześniejszy wykup obligacji skarbowych?

Zakup obligacji może zniechęcać niektórych inwestorów, bojących się zamrażać kapitał, zwłaszcza w przypadku obligacji o najdłuższym okresie jak np. 10-letnie obligacje Skarbu Państwa EDO0430, jednak istnieje możliwość spieniężenia obligacji wcześniej.

Wykup wiąże się z uiszczeniem opłaty w wysokości 2 zł wartości każdej sprzedawanej przedwcześnie obligacji, nie więcej jednak niż wartość odsetek. Im wcześniej więc je przedwcześnie sprzedajemy, tym bardziej opłata ta wpłynie na rzeczywiście osiągnięte oprocentowanie.

Obligacje indeksowane inflacją

Czym jest indeksowanie inflacją? Pojęcie to pojawiło się już przy katalogu obligacji dostępnych w Polsce. Jest to bardzo popularny sposób przyszłego oprocentowania obligacji dłuższych niż roczne. Polega on na tym, że na pierwszy rok oprocentowanie obligacji podawane jest w góry, natomiast każdy kolejny rok ma oprocentowanie zależne od aktualnego stopnia inflacji wyrażony w punktach procentowych + ustalona ilość punktów procentowych. 

Przykładowo obligacje oprocentowane na wartość inflacja + 2% zarobiły w 2019 roku 2,3% + 2% = 4,3% swojej wartości.

Gdzie i jak kupię obligacje skarbowe, krok po kroku

Zakup obligacje skarbowe jest możliwy na kilka sposobów:

– w oddziałach PKO BP

– w Punktach Obsługi Klientów Biura Maklerskiego PKO BP

– za pośrednictwem internetu pod adresem: www.zakup.obligacjeskarbowe.pl

– za pośrednictwem konta Inteligo online (bank PKO BP)

• za pośrednictwem telefonu pod numerami: 801 310 210 lub (+48) 81 535 66 55 od poniedziałku do soboty od godziny 8.00 do 20.00 z wyjątkiem świąt

Przeanalizujmy najwygodniejszy sposób poprzez stronę www.zakup.obligacjeskarbowe.pl:

1. Wchodzimy na wyżej wspomnianą stronę
2. Wybieramy opcję „Nie dokonywałem/am wcześniej zakupu obligacji przez Internet”, aby założyć nowe konto lub logujemy się na swoje, jeśli już je posiadamy.
3. Wybieramy ikonkę koszyka (zakup).
4. Określamy ilość i rodzaj obligacji, które chcemy nabyć.
5. Dokonujemy przelewu zapłaty za obligacje na wskazane konto.
6. Na maila otrzymamy potwierdzenie zakupu. Jeśli chcemy, to możemy je odebrać również w Punkcie Sprzedaży Obligacji.
7. Po zakończeniu okresu, na jaki zakupiliśmy obligacje, otrzymamy kwotę ich wartości powiększoną o odsetki w wybrany wcześniej sposób.

Cena zamiany

Po zakończeniu okresu, na jaki nabyliśmy obligacje, możemy użyć środków z ich sprzedaży na zakup kolejnych obligacji — zwykle na trochę lepszych warunkach. Obecnie cena jednej nowej obligacji nabywanej w ten sposób to 99,90 zł.

Ile można zarobić na obligacjach, wyliczenia

Dla przykładu weźmy zakup 100 sztuk 4-letnich obligacji Skarbu Państwa COI0424 o oprocentowaniu 2,40 % w pierwszym rocznym okresie odsetkowym, w kolejnych rocznych okresach odsetkowych: marża 1,25% + inflacja, z wypłatą odsetek co roku.

Założymy, mocno upraszczając, że inflacja w przyszłych latach utrzyma się na poziomie 4,5%.

Kapitał początkowy: 100 x 100 zł = 10 000 zł

Odsetki po pierwszym roku: 

10 000 x 2,40% = 240 zł

240 zł – 45,60 zł (podatek Belki, 19% wartości odsetek) = 194,40 zł

Odsetki po drugim roku: 

10 000 x (4,5 + 1,25)% = 575 zł

575 zł – 109,25 zł (podatek Belki, 19% wartości odsetek) = 465,75 zł

Suma: 194,40 zł + 465,75 zł = 660,15 zł

Odsetki po trzecim roku: 

10 000 x (4,5 + 1,25)% = 575 zł

575 zł – 109,25 zł (podatek Belki, 19% wartości odsetek) = 465,75 zł

Suma: 194,40 zł + 465,75 zł + 465,75 zł = 1125,90 zł

Odsetki po czwartym roku: 

10 000 x (4,5 + 1,25)% = 575 zł

575 zł – 109,25 zł (podatek Belki, 19% wartości odsetek) = 465,75 zł

Suma: 194,40 zł + 465,75 zł + 465,75 zł + 465,75 zł = 1591,65 zł

Jak widać na powyższym przykładzie, przy założeniu, że inflacja będzie na poziomie 4,5% przez cały okres obligacji, po zainwestowaniu w nie 10 000 po czterech latach wyciągniemy 11 591,65 zł. Oczywiście należy mieć na uwadze, że pieniądze to będą warte mniej niż na początku inwestycji przez czteroletnie odzaływanie inflacji.

Na powyższym przykładzie widać również nieunikniony podatek Belki, czyli podatek od zysków kapitałowych w wysokości 19% zysków. Uniknąć go można, przechowując środki na funduszach emerytalnych IKE lub IKZE. Jednak aby nie zapłacić podatku, nie możemy wypłacić środków przynajmniej do 55. (IKE) lub 65. roku życia (IKZE).

Obligacje skarbowe a lokaty

Moim ulubionym sposobem bezpiecznego lokowania środków pozostają konta oszczędnościowe ze względu na możliwość wyciągnięcia środków w każdej chwili bez utraty zarobionych odsetek. Możliwość korzystnej inwestycji może pojawić się w każdej chwili, więc jest to duży plus. 

Jednak w przypadku, gdy ktoś posiada spore środki i dywersyfikuje swój portfel inwestycyjny (dzieli środki na różne inwestycje) i potrzebuje czegoś do bezpiecznego ulokowania bezpiecznej jego części, to obligacje skarbowe są moim zdaniem opcją co najmniej równie dobrą jak lokaty. 

Przewagą dłuższych obligacji względem lokat będzie z pewnością indeksowanie inflacją, co sprawia, że zawsze będziemy na plus względem tej inflacji. O lokatach tego samego powiedzieć nie można, często dochodzi do sytuacji, gdy nasze pieniądze na lokacie zarabiają niższy procent, niż tracą poprzez inflację (!).

Kolejną zaletą jest wyższy stopień bezpieczeństwa. Państwa upadają rzadziej niż banki. Z drugiej strony w przypadku banków mamy Bankowy Fundusz Gwarancyjny, który zwróci nam nasze środki do wartości 100 000 euro w przypadku niewypłacalności banku. 

Obligacje skarbowe często charakteryzują się również wyższym oprocentowaniem od lokat.

Obligacje skarbowe a wysokość stóp procentowych

Stopy procentowe, o których pisał niedawno Kacper, mają oczywiście wpływ na oprocentowanie obligacji skarbowych. Natomiast same obligacje i wielkość ich sprzedaży często mają wpływ na stopy procentowe. 

Im wyższe mamy stopy procentowe, tym wyższe jest oprocentowanie obligacji. Podobnie w drugą stronę — gdy RPP obniża stopy procentowe, obniża się również oprocentowanie obligacji. Jeżeli sprzedaż obligacji jest na zbyt niskim poziomie, to czasem RPP podnosi stopy procentowe, by zwiększyć atrakcyjność obligacji dla inwestorów.

Podsumowanie

Jak widać obligacje skarbu państwa, są dość korzystnym sposobem ulokowania środków, co do których chcemy mieć pewność, że będą bezpieczne i że wypracują tyle, ile zakładamy na wstępie. Jest to więc dobry sposób na bezpieczną część naszego portfela inwestycyjnego, którą każdy powinien posiadać, by nie ryzykować  utraty całości na niepewnych inwestycjach. Moim zdaniem często są opcją lepszą od lokaty.